Sermon
II of
Columbanus
(Edition by CELT: The Corpus of Electronic
Texts)
The
great depth of divine wisdom, once spoken, is only lightly tasted, as
it is touched with due reverence rather than fully expounded, for
God’s ineffable truth is something to be meditated upon rather than
merely spoken. Apart from the teachings of the Law, Prophets,
Gospels, or Apostles, it is better for others to remain silent on the
mystery of the Trinity.
Only God Himself can bear true
witness about God—whether through the Law, Prophets, Gospels,
Apostles, or the Holy Spirit, who reveals His truth directly or
through angels. Any human reasoning, disputation, or arrogant wisdom,
which might fall into the deceptions of worldly logic, cannot serve
as a master on divine matters; rather, such attempts presume upon God
in a sacrilegious and impious manner.
How, then, I ask,
could vain and wicked men—those who do not even know themselves nor
grasp the meaning of their own existence—possibly comprehend the
invisible One, the eternal Trinity, who embraces all things below,
above, within, and beyond? How could they speak on this matter even
to the level of discussion, let alone definition?
Thus,
regarding such inexplicable mysteries, which must be silenced with
due honor, let us instead speak about what is manifest—those truths
that are pleasing to God. Let us avoid the presumption of others,
whose reckless inquiries into lofty matters lead only to
embarrassment, as written in Wisdom:
"Seek not what
is too high for thee". (Ecclesiasticus 3:22)
Instead,
let us focus on the edification of our souls, rather than pursuing
knowledge that surpasses us.
We
do not presume to lay the foundations
of our own insignificance first,
but rather seek the authority
of a greater teacher,
namely Saint
Faustus, whose
illustrious and
elegant doctrine we
have selected. From his teachings, we have chosen
a few passages to
begin our work, for he both instructed even
us, though unworthy,
in the same admonitions we wish to speak about, and—being superior
in age, merit, and knowledge—speaks
first on my behalf,
as if to defend against those ignorant
and idle before I
do.
Faustus
Speaks:
"If
a cultivator of fields and a farmer who prepares his land for sowing
seeds does not consider it sufficient to have cut the earth with a
strong plow, nor to have tamed the hard clods through frequent
tilling, but rather strives further to cleanse his field of barren
grasses, to remove harmful debris, and to uproot the remnants of
thorns and weeds—never believing his land will bear good crops
unless it is rid of harmful growth—then surely he applies to
himself the prophetic words: ‘Plow new ground for yourselves and do
not sow among thorns.’" (Jeremiah 4:3).
Moral
Reflection:
How
much more, then, must we purge
the field of our hearts
from the harmful
passions of vice,
and not believe that merely subjecting
our bodies to fasting and vigils
is enough. Instead, we must first
correct our faults
and discipline our
character, for we
do not place the
hope of our harvest in the earth but in heaven.
Therefore,
let us first uproot
vice and implant virtue:
Let
us eradicate pride and plant humility.
Let
us uproot anger and instill patience.
Let
us cut away envy and introduce benevolence.
If
the body is
mortified, yet the
soul remains
unfruitful, it is
like a field
endlessly plowed yet never producing a harvest,
or as if one were to construct
a statue of gold outwardly but of clay within.
What
profit is there if
war rages outside the city, yet ruin consumes it from within?
Or if a person digs
around the vineyard, yet leaves it untended—overgrown with thorns
and brambles inside?
What
benefit is there in external religious practice if
there is no internal reform as well? One can be
painted outwardly yet be a thief, or hypocritical,
showing one thing in appearance but living another
in conduct.
Let
us therefore not be like “whitewashed tombs”
(Matt. 23:27), striving to appear beautiful and adorned
externally while remaining impure within.
True religion does not consist in bodily
acts, but in humility of the heart.
Where
else does the Lord dwell, if not in the heart of the truly
humble, as it is written in Isaiah:
"To
whom shall I look, and with whom shall I dwell, if not with the
humble and quiet one who trembles at my words?" (Isa. 66:2)
Therefore,
whoever wishes to become a dwelling
place for God must
strive to be humble
and quiet, so that
their devotion
is recognized not through mere
words and bodily gestures,
but through the
truth of their humility.
The goodness of the
heart has no need
for false religious
pretenses.
Thus,
bodily religion,
colored by ritual
gestures, is vain,
as is mere physical
suffering, or
external diligence,
unless accompanied by fruitful
inner discipline.
What
use is it for a servant
to fight against vices,
if they are found to be at
peace with their master?
Call
to Spiritual Purification
So
that we do not labor
in vain, we must
strive—with God’s
help—to be
freed from vices,
so that afterward, we may be adorned
with virtues.
Let
us cleanse
ourselves, as much
as we are able, from
all stains of vice:
From
pride
From
envy
From
anger
From
blasphemy
From
injustice
From
malice
From
bitterness
From
vain glory
From
greed
From
wickedness
So
that we may be possessed
by:
Humility
Gentleness
Kindness
Meekness
Moderation
Mercy
Justice
Joy
Love
What
then do we do? We recite
these things as if they were harmless
and alike, and yet
we leave them uncultivated
and indiscriminate.
We take delight in
reading them, yet
we fall apart in
applying them.
Will
we be saved simply by hearing
what we are proven
not to possess within ourselves?
If they are repeated
to us always, yet
we never amend our
ways, will the
frequent reading
of things we struggle
to expel truly
assist us?
Can
one cleanse his
house from filth
merely by words,
or clear away dusty
heaps of rubble
with speech alone?
Can anyone achieve
daily necessities
without sweat and
effort?
The
Call to Discipline
Therefore,
patience, diligence,
labor, and tireless study
are necessary to cleanse the
dwelling of the inner man,
so that we may demonstrate:
We
are slow to amend
ourselves despite
frequent preaching;
Often
offended, yet rarely patient
Often
defeated, yet rarely victorious
Often
deceived, yet rarely discerning
What
then can aid us,
poor and untrained warriors, “whose
weapons turn into wounds”
(Cf. Caesar of Arles, Sermon 196.1), if praise
lies not in merely hearing these things but in fulfilling them?
The
law sanctifies not
by hearing, but
without doubt
through action.
Each person must honor
the Lord, not
merely by words and
bodily effort, but
by maturity of
character and purity of heart.
Let
it not
be said of us: "This people honors me with their
lips, but their heart is far from me." (Matthew 15:8).
Matthew
15:8 – "And when you hear of battle, know that wounds and
flight are involved; and since no one can possess peace while being
attacked by seven hostile nations, one must continue to fight
ceaselessly, armed, until by God's gift, he becomes king and ruler
over the seven nations, having fought courageously."
2
Timothy 2:5 – "No one is crowned unless they have fought
lawfully."
No one fights lawfully from the very first
battle. First, one must engage in battle, then stand firm, and
finally train in warfare so that afterward, one may fight
lawfully.
Would that we too might fight lawfully, so that
we may deserve to be crowned! And since we are equipped and armed
alike, let us daily battle against our enemies, so that our arrows
are directed not inward upon ourselves, but outward toward our true
adversaries.
Such long experience in battle, aided by
God's grace, will grant us victory—through our Lord Jesus Christ,
to whom belong honor, glory, and power, forever and ever.
Instructio
II.
I
«Divinae
profunditatis magnitudo emenso sermone praelibando quasi gustata est,
et cum honore debito pulsata magis quam enarrata est, quia illud Dei
ineffabile meditandum est magis quam eloquendum sit, et exceptis his
quae aut Lex aut Prophetae aut Evangelium aut Apostoli loquuntur,
grande debet esse ab aliis de Trinitate silentium. Dei enim tantum de
Deo, hoc est de seipso, credendum est testimonium, qui aut in Lege
aut in Propheta aut in Evangelio aut in Apostolo aut in Spiritu
spiritali cuique de se per se aut per angelum testimonium perhibuit.
Ceterum disputatio seu ingenium humanum aut aliqua superba sapientia,
quae vel mundi in ratione fallitur, de Deo magistra esse non potest,
sed sacrilega et impia in Deum praesumenda est. Unde enim revera
quaeso, fratres, illi vani et illi nimis mali et impii, qui vel
seipsos ignorant vel quod vivunt non sapiunt (ut non dicam opera
cetera, quorum rationem vel minimam consequi non possunt) potuissent
invisibilem Deum unum, Trinitatcm coaeternam, omnia sub, super, in,
extra amplectentem vel usque ad tractationis modum scire, ut non
loquar definitionis de Deo finem? His itaque quasi inenarrabilibus
cum debito honore silendis, de manifesta re et ineffabili Deo placita
loqui incipiamus, non praesumentes ut alii, de quibus erubescendum
est, de altioribus quaerere, iuxta illud Sapientis, «Altiora
te ne quaesieris»,
(Ecclus. 3. 22) sed potius de aedificatione animarum nostrarum
sermocinantes; non primum nostrae parvitatis fundamenta iacere
praesumimus, alicuius maioris doctoris auctoritatem quaerentes,
sancti scilicet Fausti luculentissimam elegantissimamque doctrinam,
de cuius dictis pauca ad initiandum opus nostrum satis convenienter
elegimus, utpote qui de eisdem monitionibus, de quibus dicere
cupimus, et nos viles licet commissos sibi docuit, et quasi tempore
et merito et scientia me prior, quasi pro me impugnaturus ignaros
quosque et ignavos prius loquatur.
II
Inquit:
«Si ruris cultor et terrae agricola, qui agrum suum seminibus
praeparat iactandis, non sibi sufficere putat terram ipsam forti
vomere proscidisse ac frequenti aratro duras edomuisse glebas, sed
insuper studet agrum ipsum infecundis graminibus emundare, noxiis
evacuare ruderibus, spinarum ac stirpium fomites excussos radice
convellere, nequaquam credens terram suam boni esse germinis futuram,
nisi mali graminis vacuam, ad se dictum putans illud propheticum,
Novate
vobis novalia, et nolite seminare super spinas;»
(Ierem. 4. 3) quanto magis nos oportet agrum cordis nostri noxiis
vitiorum passionibus emundare, et non sufficere credamus nobis terram
corporis nostri ieiuniorum et vigiliarum labore conficere, nisi in
primis studeamus vitia corrigere moresque componere, qui spem
fructuum non terrae credimus sed caelo repositam?
Studeamus
ergo in primis vitia eradicare, virtutesque insinuare; eradicemus
superbiam, plantemus humilitatem, eruamus iram, fundemus patientiam,
excidamus invidiam, insinuemus benevolentiam.
(sq. cf. Paen. Venniani 29) Ceterum si caro conteratur et anima non
fructificet, sic est quasi arari campus non desinat et numquam tamen
messis appareat, aut si quis statuam de foris auream, de intus luteam
aedificaret. Quid enim prodest si extra civitatem bellum geratur et
intus excidium patiatur?' Velut si quis extra vineam et in circuitu
eius foderit, et intus incultam spinis ac tribulis relinquat. Quid
ergo prodest exterioris hominis religio, nisi interioris quoque non
adhibeatur emendatio? Pictus esse et latro potest, fictus et
hypocrita est, quicumque aliud habitu ostendit, aliud moribus. Ne
simus ergo tamquam «sepulcra
dealbata»,
(Matt. 23. 27) de intus non de foris speciosi ac ornati apparere
studeamus; vera enim religio non in corporis sed in cordis humilitate
consistit. In quo enim alio Dominus habitat, nisi in veri humilis
corde, iuxta illud Isaiae, «Ad
quem autem respiciam, aut cum quo requiescam, nisi super humilem et
quietum et trementem sermones meos?»
(Isa. 66. 2) Quicumque ergo se habitaculum Dei effici voluerit,
humilem et quietum se facere contendat, ut non verborum aviditate et
corporis flexibilitate sed humilitatis veritate cognoscatur esse
deicola; cordis enim bonitas non verborum fictis indiget
religionibus. Vana est ergo nutibus colorata corporis religio, vana
similiter corporalis sola afflictio, et cassa hominis exterioris
diligentia, nisi comitetur animi fructuosa temperantia. Quid prodest
passiones impugnari a famulo, quae inveniuntur pacem habere cum
domino? Ideo ne forte sine fructu laboremus, liberari a vitiis operam
Deo auxiliante demus, ut postea virtutibus ornari possimus. Mundemus
itaque nos quantum praevalemus ab omni vitiorum labe, a superbia
primum, ab invidia, ab iracundia, a blasphemia, ab iniquitate, a
malitia, a tristitia, a vana gloria, a cupiditate, a malignitate, ab
omni amaritudine; ut humilitate et lenitate ac benignitate,
mansuetudine, temperantia, misericordia, iustitia, laetitia,
caritateque possideamur.
III
Sed
quid facimus? Haec quasi similia recitamus, et quasi similiter
innoxia, inculta ac indiscreta relinquimus. Legendo ea delectamur,
expellendo dissolvimur. Numquid nos salvabit ea audire, quae intra
nos comprobamur non habere? Numquid si semper nobis legantur, et
numquam emendantur a nobis, crebra nos adiuvabit lectio eorum quae
tarde a nobis expelluntur? Numquid solo sermone quis suam domum a
quolibet squalore mundabit aut sola loquela pulverulentos aggeres
immundi ruderis submovebit? Aut numquid sine sudore vel quae ad vitam
cottidianam pertinent quis efficere potest? Patientia ergo et
diligentia et labor ac studium infatigabile, interioris hominis nobis
domum mundantibus, necessaria sunt, ut in iniuriis patientiam, in
religione diligentiam, in operibus laborem, in profectibus studium
demonstremus. Crebro nobis praedicantibus tarde emendamur; crebro
offensi, raro patientes, crebro victi, raro victores, crebro seducti,
raro intellegentes sumus. Quid ergo nobis quasi infirmis ac indoctis
pugnatoribus, «quibus
arma vertuntur in vulnera»,
(cf. Caesar. Arelat. Serm. 196. 1) subveniet, dum non haec audire
laus est sed complere? Non enim auditu lex sanctificat, sed facto
procul dubio; unusquisque non verbis tantum et corporali labore, sed
morum maturitate et cordis puritate Dominum honoret. Nec dicatur de
nobis, «Hic
populus labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me».
(3 Matt. 15. 8) Et quando audis pugnam, crede vulnera et fugas
interesse; et dum unusquisque pacem possidere a septem gentibus
hostilibus se impugnantibus non potest, tamdiu accinctus dimicare non
cesset, donec septem gentium rex et rector Dei dono viriliter
dimicando existat. «Nullus
[enim] coronatur nisi [qui] legitime certaverit»,
(2 Tim. 2. 5) et nemo legitime in primo certamine certat. Primum
itaque certandum est, dein standum est, et in bello studendum est, ut
postea legitime certandum sit. Utinam et nos legitime certaremus, ut
et coronari mereremur; et sicut in eodem apparatu et sub iisdem armis
sumus, ita cum hostibus nostris cottidie dimicaremus, ut non in
nosmetipsos sed in adversarios nostros tela torqueremus. Hoc longus
bellandi usus cum Dei gratia praestabit, per Dominum nostrum Iesum
Christum, cui est honor et gloria et virtus in saecula saeculorum.
Sermón
II de San Columbano
2ª
Instrucción
La gran profundidad de la sabiduría divina, una vez expresada, solo
se saborea superficialmente, pues se la aborda con la debida
reverencia en lugar de exponerse plenamente, pues la verdad inefable
de Dios es algo para meditar, no solo para hablar. Más allá de las
enseñanzas de la Ley, los Profetas, los Evangelios o los Apóstoles,
es mejor que otros guarden silencio sobre el misterio de la
Trinidad.
Solo Dios mismo puede dar verdadero testimonio
de Dios, ya sea a través de la Ley, los Profetas, los Evangelios,
los Apóstoles o el Espíritu Santo, quien revela su verdad
directamente o a través de los ángeles. Cualquier razonamiento,
disputa o sabiduría arrogante humana, que pueda caer en los engaños
de la lógica mundana, no puede servir de maestro en asuntos divinos;
más bien, tales intentos se aprovechan de Dios de manera sacrílega
e impía.
¿Cómo, entonces, pregunto, podrían los
hombres vanidosos y malvados —aquellos que ni siquiera se conocen a
sí mismos ni comprenden el significado de su propia existencia—
comprender al Invisible, la Trinidad eterna, que abarca todo lo que
está abajo, arriba, dentro y fuera? ¿Cómo podrían hablar de este
asunto siquiera al nivel de la discusión, y mucho menos de la
definición?
Así pues, respecto a estos misterios
inexplicables, que deben silenciarse con el debido honor, hablemos en
cambio de lo manifiesto: aquellas verdades que agradan a Dios.
Evitemos la presunción de otros, cuyas indagaciones temerarias sobre
asuntos elevados solo conducen a la vergüenza, como está escrito en
la Sabiduría:
"No busques lo que es demasiado alto
para ti" (Eclesiástico 3:22).
En cambio, centrémonos
en la edificación de nuestras almas, en lugar de buscar el
conocimiento que nos supera.
No pretendemos sentar primero
las bases de nuestra propia insignificancia, sino más bien buscar la
autoridad de un maestro superior, San Fausto, cuya ilustre y elegante
doctrina hemos seleccionado. De sus enseñanzas, hemos escogido
algunos pasajes para comenzar nuestra obra, pues él nos instruyó
incluso a nosotros, aunque indignos, en las mismas advertencias que
queremos mencionar, y —siendo superior en edad, mérito y
conocimiento— habla primero en mi nombre, como para defenderme de
aquellos ignorantes e indolentes que me precedieron.
Fausto Habla:
"Si un cultivador y un agricultor que
prepara su tierra para sembrar no considera suficiente haber cortado
la tierra con un arado fuerte ni haber domesticado los terrones duros
mediante la labranza frecuente, sino que se esfuerza aún más por
limpiar su campo de hierbas estériles, eliminar los desechos dañinos
y arrancar los restos de espinos y malezas —sin creer jamás que su
tierra dará buenas cosechas a menos que se libre de crecimiento
dañino—, entonces seguramente se aplica a sí mismo las palabras
proféticas: ‘Aren tierra nueva para ustedes y no siembren entre
espinos’" (Jeremías 4:3).
Reflexión
moral:
¡Cuánto más, entonces, debemos purificar el campo
de nuestros corazones de las pasiones dañinas del vicio, y no creer
que simplemente someter nuestros cuerpos a ayunos y vigilias es
suficiente! En cambio, primero debemos corregir nuestras faltas y
disciplinar nuestro carácter, pues no ponemos la esperanza de
nuestra cosecha en la tierra, sino en el cielo. Por lo tanto, primero
desarraiguemos el vicio e implantemos la virtud:
•
Erradiquemos el orgullo y plantemos la humildad.
•
Desarraiguemos la ira e inculquemos la paciencia.
•
Eliminemos la envidia e introduzcamos la benevolencia.
Si
el cuerpo se mortifica, pero el alma permanece infructuosa, es como
un campo arado sin cesar, pero nunca produce cosecha, o como si se
construyera una estatua de oro por fuera, pero de barro por
dentro.
¿De qué sirve que la guerra arda fuera de la
ciudad, pero la ruina la consuma por dentro? ¿O que alguien cave
alrededor de la viña, pero la deje desatendida, cubierta de espinos
y zarzas por dentro?
¿De qué sirve la práctica
religiosa externa si no hay una reforma interna? Se puede ser un
ladrón, o hipócrita, mostrando una cosa en apariencia, pero
viviendo otra en conducta. No seamos, pues, como “sepulcros
blanqueados” (Mt. 23:27), esforzándonos por parecer bellos y
adornados por fuera, pero permaneciendo impuros por dentro. La
verdadera religión no consiste en actos corporales, sino en la
humildad de corazón.
¿Dónde más mora el Señor, sino en el
corazón de los verdaderamente humildes, como está escrito en
Isaías:
"¿A quién miraré y con quién moraré, sino con
el humilde y tranquilo que tiembla ante mis palabras?" (Is.
66:2).
Por lo tanto, quien desee convertirse en morada de Dios
debe esforzarse por ser humilde y tranquilo, para que su devoción
sea reconocida no por meras palabras y gestos corporales, sino por la
verdad de su humildad. La bondad del corazón no necesita falsas
pretensiones religiosas.
Así, la religión corporal, teñida de
gestos rituales, es vana, como lo es el mero sufrimiento físico o la
diligencia externa, si no va acompañada de una fructífera
disciplina interior. ¿De qué sirve que un siervo luche contra los
vicios si se encuentra en paz con su amo?
Llamado a la
Purificación Espiritual
Para no trabajar en vano, debemos
esforzarnos, con la ayuda de Dios, por liberarnos de los vicios, para
que después podamos ser adornados con virtudes.
Limpiémonos,
en la medida de lo posible, de toda mancha de vicio:
• Del
orgullo
• De la envidia
• De la ira
• De la
blasfemia
• De la injusticia
• De la malicia
•
De la amargura
• De la vanagloria
• De la avaricia
•
De la maldad
Para que seamos poseídos por:
•
Humildad
• Gentileza
• Bondad
• Mansedumbre
•
Moderación
• Misericordia
• Justicia
•
Alegría
• Amor
¿Qué hacemos entonces? Recitamos
estas cosas como si fueran inofensivas e iguales, y sin embargo, las
dejamos sin cultivar e indiscriminadamente. Nos deleitamos
leyéndolas, pero fracasamos al aplicarlas.
¿Seremos salvos
simplemente por escuchar lo que se nos ha demostrado que no poseemos?
Si nos las repiten constantemente, pero nunca enmendamos, ¿nos
ayudará realmente la lectura frecuente de aquello que nos cuesta
expulsar?
¿Puede uno limpiar su casa de la suciedad solo con
palabras, o limpiar montones de escombros polvorientos solo con el
habla? ¿Puede alguien satisfacer sus necesidades diarias sin sudor
ni esfuerzo?
El llamado a la disciplina
Por lo
tanto, la paciencia, la diligencia, el trabajo y el estudio
incansable son necesarios para purificar la morada del hombre
interior, para que podamos demostrar:
• Paciencia en la
ofensa
• Diligencia en la fe
• Trabajo en las obras
•
Estudio en el progreso espiritual
Somos lentos para enmendarnos
a pesar de la predicación frecuente; • A menudo ofendidos, pero
rara vez pacientes
• A menudo derrotados, pero rara vez
victoriosos
• A menudo engañados, pero rara vez
discernidores
¿Qué puede entonces ayudarnos, pobres guerreros
inexpertos, «cuyas armas se convierten en heridas» (Cf. César de
Arlés, Sermón 196.1), si la alabanza no reside simplemente en oír
estas cosas, sino en cumplirlas?
La ley no santifica por oír,
sino sin duda por obrar. Cada persona debe honrar al Señor, no solo
con palabras y esfuerzo físico, sino con madurez de carácter y
pureza de corazón.
Que no se diga de nosotros: «Este pueblo me
honra con los labios, pero su corazón está lejos de mí» (Mateo
15:8).
Que no se diga de nosotros: «Este pueblo me honra con los labios,
pero su corazón está lejos de mí» (Mateo 15:8).
Mateo
15:8: «Y cuando oigan hablar de batalla, sepan que implica heridas y
huida; y como nadie puede tener paz mientras es atacado por siete
naciones hostiles, uno debe continuar luchando sin cesar, armado,
hasta que por el don de Dios, se convierta en rey y gobernante de las
siete naciones, habiendo luchado con valentía».
2
Timoteo 2:5: «Nadie es coronado si no ha luchado
legítimamente».
Nadie lucha legítimamente desde la
primera batalla. Primero, uno debe participar en la batalla, luego
mantenerse firme y finalmente entrenarse en la guerra para que
después, uno pueda luchar legítimamente.
¡Ojalá
nosotros también lucháramos legítimamente, para merecer ser
coronados! Y ya que estamos equipados y armados por igual, luchemos
diariamente contra nuestros enemigos, para que nuestras flechas no se
dirijan hacia nosotros mismos, sino hacia nuestros verdaderos
adversarios. Esta larga experiencia en la batalla, con la ayuda de la
gracia de Dios, nos dará la victoria, por medio de nuestro Señor
Jesucristo, a quien pertenecen el honor, la gloria y el poder, por
los siglos de los siglos.
Gallery
La Basilica di San Colombano